Οι τρεις Ιεράρχες, Βασίλειος ο Μέγας, Γρηγόριος ο Θεολόγος και Ιωάννης ο Χρυσόστομος ήταν τρία μέγιστα φώτα(=φωστήρες) που φώτισαν ολόκληρη την οικουμένη με την ζωή και τη διδασκαλία τους. Παρ’ ότι έχουν περάσει περίπου 1700 χρόνια που τότε έζησαν στη γη, τα ονόματά τους είναι πασίγνωστα, τα άστρα τους δεν έδυσαν, το φως τους εξακολουθεί να λάμπει.
Το μεγαλείο τους δεν στηρίζεται ούτε στην καταγωγή τους , ούτε στα πλούτη τους, ούτε στη μόρφωση, ούτε στην ευφυΐα και σοφία τους, ούτε στην κοσμική δύναμη των αξιωμάτων τους. Κρύβεται στην αρετή τους, στην πνευματική τους καλλιέργεια και την πολλή τους αγιότητα.
Η Εκκλησία έδωσε στον καθένα ένα επώνυμο: Τον Βασίλειο τον ονόμασε Ουρανοφάντορα, επειδή εμβάθυνε στα μυστήρια του ουρανού και τα φανέρωσε στους ανθρώπους.
Τον Γρηγόριο τον ονόμασε Θεολόγο, επειδή έγραψε τους περίφημους πέντε θεολογικούς λόγους και περισσότερα από 400 ποιήματα με βαθιά νοήματα.
Και τον Ιωάννη τον ονόμασε Χρυσόστομο, επειδή όταν άνοιγε το στόμα του να μιλήσει, έσταζε το πνευματικό χρυσάφι των διδαχών του.
Το πνευματικό τους έργο υπήρξε τεράστιο (πέρα από το εκτεταμένο κοινωνικό και φιλανθρωπικό τους έργο). Και ο Γρηγόριος, ενώ όταν έγινε πατριάρχης, όλες οι Εκκλησίες ήταν στα χέρια των αιρετικών, κατάφερε μέσα σε ένα χρόνο, χάρις στην δύναμη του λόγου και του ζωντανού του κηρύγματος και παραδείγματος, να επιστραφούν στους Ορθοδόξους.
….Πρώτη και κύρια αγωνία και λαχτάρα των Τριών Ιεραρχών ήταν, αφ’ ενός μεν, να κρατάνε αναμμένο το φως του Χριστού μέσα τους και μέσα στον κόσμο. Και αφ’ ετέρου να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για ν’ ανάψει και η δική μας λαμπάδα της ψυχής απ’ αυτό το φως. Ο τρόπος που μπορούμε να το αποκτήσουμε και να το μεταδώσουμε είναι η τήρηση των εντολών του Θεού.
Έκαναν σκοπό της ζωής τους να μην αφήσουν τίποτε που να διώξει τον Χριστό από την καρδιά τους. Γι’ αυτό συνεχίζουν να είναι πάντοτε ζωντανοί και να φωτίζουν με τις προσευχές και τα συγγράμματα τους κάθε άνθρωπο που ψάχνει για την αλήθεια του Χριστού.
Αρχιμ. Ιωήλ. Από το μηνιαίο περιοδικό της Ι. Μητροπόλεως Νικοπόλεως «ΛΥΧΝΙΑ»
