Η Ιστορία της Μονής
Ἀνάμεσα στίς δυό μεγάλες πόλεις τοῦ Νομοῦ Ἠλείας, ἕξι χιλιόμετρα νοτιοανατολικά τῆς Ἀμαλιάδος καί δώδεκα χιλιόμετρα βορειοανατολικά τοῦ Πύργου, πάνω σέ δασόφυτους λοφίσκους βρίσκεται ἡ Ἱερά Μονή Ἁγίου Νικολάου Φραγκοπηδήματος. Καθώς πλησιάζουμε τήν ἀγναντεύουμε νά εἶναι χτισμένη σέ μία ρεματιά πού πρίν μερικές δεκαετίες τήν κάλυπτε ἕνα πυκνό δάσος ἀπό πεῦκες, σέ ὑψόμετρο μόλις 350 μ. καί μέ τούς λοφίσκους τῆς πρός τά δυτικά νά χαμηλώνουν τόσο, ὥστε νά φαίνεται καθαρά ὁ κόλπος καί τό κάστρο τῆς Κυλλήνης, καθώς καί ἡ Ζάκυνθος μέ τό φάρο της.
Ἡ προσωνυμία «Φραγκοπήδημά» μας καλεῖ νά ἀνατρέξομε στά χρόνια της Φραγκοκρατίας. Ο Π. Ἀνδιόπουλος στό βιβλίο τοῦ «Οἰκιστικά στοιχεῖα καί χριστιανικά μνημεῖα τοῦ τ. Δήμου Ἤλιδας καί Ἐλίσας» σέ μία σύντομη ἀναφορά του γιά τό μοναστήρι Φραγκοπήδημα ἀναφέρει:
«Μέ τή Μονή αὐτή σώζεται ἡ παράδοση, πού λέει πώς κάποτε, κατά τήν Φραγκοκρατία, Σαρακηνοί πειρατές βγῆκαν γιά ἁρπαγές καί ληστεῖες στά παράλια του Κατακώλου. Πληροφορήθηκαν γιά τόν πλοῦτο τοῦ μοναστηριοῦ καί γιά τήν διαμονή τοῦ Φράγκου πρίγκιπα (δέν μᾶς σώζει ἡ παράδοση τό ὄνομά του) ἐκεῖ.
Ἀφοῦ πῆραν μαζί τους Ἕλληνες ὁμήρους, πού ἐγνώριζαν τήν περιοχή τοῦ Ἄγ. Νικολάου, χωρίστηκαν σέ τρία ἀποσπάσματα, πού ἀκολούθησαν ἕνα τό δρόμο τοῦ Βουνάργου, ἄλλο τό δρόμο τοῦ Ἀσφαλακτοῦ καί τρίτο ἀπό τό δρόμο τῆς Κουκουβίτσας (Κορυφῆς).
Μέσα στό σκοτάδι κατόρθωσαν νά πλησιάσουν τίς σκοπιές τοῦ πρίγκιπα. Ἔντρομος ἀφυπνίστηκε ὁ πρίγκιπας καί ἀφοῦ καβαλίκεψε τό ἄλογό του κατευθύνθηκε πρός τά ὀρεινότερα ἀπό τό δρόμο τῆς Κουκουβίτσας.
Ὅμως δέν πρόλαβε νά ἀπομακρυνθεῖ καί μέσα ἀπό τούς πυκνούς θάμνους, κυκλωτικά, παρουσιάστηκαν οἱ Σαρακηνοί.
Σαστισμένος στρέφει τό ἄλογό του πρός τήν χαράδρα τοῦ Ἄγ. Νικολάου. Κτυπᾶ ἀπελπιστικά τό ἄλογό του πού πειθαρχεῖ στή ἀπόγνωση τοῦ ἀφέντη του, πού ἔχει καρφώσει τό βλέμμα του στόν Ἄγ. Νικόλαο μονολογώντας: «Ἅγιε Νικόλαε βοήθησε μέ νά σωθῶ καί ὅσα βλέπει τό μάτι μου θά τά δωρίσω στό μοναστήρι σου». Μ’ αὐτή τήν εὐχή καί παράκληση ἔκανε τό πήδημα τοῦ θανάτου πέφτοντας σέ βάθος 80 μέτρων, χωρίς νά πάθει τίποτα. Τό θαῦμα ἔγινε, λέει ἡ παράδοση, καί ἀποδεικτικά στοιχεῖα αὐτοῦ εἶναι ἡ σωτηρία τοῦ Φράγκου μέ τό ἄλογό το.
Στὴ μονὴ ὑπάρχουν τούρκικα ἔγγραφα (φιρμάνια-ταπιὰ) μέσα ἀπὸ τὰ ὁποῖα ἀντλοῦμε πληροφορίες γιὰ τὴν πορεία της στὴν ἱστορία. Ἔτσι ἀπὸ τὸ παλαιότερο ἔγγραφο ποὺ ὑπάρχει στὸ ἀρχεῖο καὶ ποὺ χρονολογεῖται τὸ 1637, παίρνουμε τὴν πληροφορία ὅτι ἡ Μονὴ τὴν περίοδο ἐκείνη βρισκόταν στὴν ἀκμή της. Ἔχοντας τεράστια περιουσία καὶ ἀρκετὸ προσωπικὸ συμμετεῖχε στὴν Ἐπανάσταση βοηθῶντας ὑλικὰ ἀλλὰ καὶ λαμβάνοντας ἐνεργὸ μέρος στὸν ἀγῶνα ἀφοῦ ὁ Ἡγούμενος τῆς μονῆς ἦταν ταυτόχρονα καὶ ὁπλαρχηγὸς τῆς περιοχῆς. Τὸ 1828 ἔχοντας δώσει τὰ πάντα στὸν Ἐθνικὸ Ἀγῶνα πέφτει σὲ παρακμὴ καὶ γίνεται μετόχι τῆς Μονῆς Σκαφιδιάς.
Χρειάστηκε νὰ περάσει σχεδὸν ἕνας αἰῶνας γιὰ νὰ ἀρχίσει πάλι ἡ ἀνοδική της πορεία. Τὸ Ἰανουάριο τοῦ 1930 τρεῖς μοναχὲς ἀπὸ τὴ Κύμη τῆς Εὐβοίας ζητοῦν ἀπὸ τὸν ἐπίχωριο μητροπολίτη Αντώνιο νὰ τοὺς παραχωρηθεῖ ἡ μονὴ γιὰ νὰ ἐγκατασταθοῦν. Ἔτσι ἡ μονὴ ἀποσπᾶται ἀπὸ τὸ μοναστήρι τῆς Σκαφιδιὰς καὶ γίνεται ανεξάρτητη γυναικεῖα κοινοβιακὴ μονή.
Ἡ μονὴ ἔφτασε στὴν ἀκμή της ἔχοντας πλέον τῶν τριάντα μοναχῶν προσφέροντας καὶ βοηθῶντας τὴν τοπικὴ κοινωνία ὑλικὰ ἀλλὰ καὶ πνευματικά. Σήμερα συνεχίζει προσφέροντας παρηγοριὰ καὶ ἀνάπαυση στὸν κουρασμένο ἄνθρωπο».
